مقدمه
اخراج کارگر یکی از حساسترین موضوعات در روابط کاری است که در صورت بیتوجهی به قوانین، میتواند برای کارفرما جریمه و برای کارگر تضییع حق به همراه داشته باشد. در این مقاله، بهصورت کامل بررسی میکنیم که طبق قانون کار ۱۴۰۴، چه زمانی اخراج قانونی است، کارگر چه حقوقی دارد و چگونه میتواند اعتراض کند.
اخراج کارگر در قانون کار یعنی چه؟
در قانون کار، اخراج به معنی قطع همکاری یکطرفه از سوی کارفرماست. اما این اقدام فقط در شرایط خاصی قانونی و معتبر محسوب میشود.
مطابق ماده ۲۷ قانون کار، کارفرما تنها در صورت «قصور کارگر» یا «نقض آییننامههای انضباطی» و با تأیید شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی، مجاز به اخراج کارگر است.
مراحل قانونی اخراج کارگر
۱. ثبت گزارش تخلف یا قصور کارگر
کارفرما باید موارد قصور (مانند غیبت، بیانضباطی یا عدم انجام وظیفه) را مستند کند.
۲. ارسال گزارش به شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی
بدون تأیید این شورا، اخراج وجاهت قانونی ندارد.
۳. پرداخت حق سنوات و مزایا
حتی در صورت اخراج، کارگر باید تمام حقوق معوقه، عیدی و سنوات خود را دریافت کند.
۴. ثبت تصمیم در اداره کار
اخراج باید بهصورت رسمی و از طریق اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی ثبت شود.
حقوق کارگر پس از اخراج
در صورت اخراج، کارگر حق دارد تمام مطالبات زیر را دریافت کند:
حقوق معوقه تا روز قطع همکاری
مانده مرخصی سالانه
عیدی و پاداش
سنوات خدمت
بیمه تا آخرین روز کاری
اگر اخراج بدون مجوز قانونی انجام شده باشد، کارگر میتواند در مراجع حل اختلاف کار، تقاضای بازگشت به کار یا دریافت خسارت کند.
اعتراض به اخراج غیرقانونی
اگر کارگر اخراج خود را غیرقانونی بداند، باید ظرف ۳۰ روز از تاریخ اخراج به اداره کار مراجعه و شکایت خود را ثبت کند.
پرونده در مرحله اول در «هیأت تشخیص» و در صورت اعتراض در «هیأت حل اختلاف» بررسی میشود.
در بسیاری از موارد، اگر اخراج بدون مستندات باشد، رأی به بازگشت به کار یا پرداخت خسارت داده میشود.
تفاوت بین اخراج، استعفا و ترک کار
اخراج: تصمیم کارفرما برای قطع همکاری.
استعفا: تصمیم داوطلبانه کارگر با اطلاع قبلی (حداقل ۳۰ روز).
ترک کار: غیبت غیرموجه کارگر بدون اطلاع کارفرما، که میتواند موجب قطع بیمه و محرومیت از مزایا شود.
جمعبندی
اخراج کارگر باید کاملاً مطابق قانون کار انجام شود. هرگونه اخراج بدون تأیید مراجع قانونی، غیرقانونی است و کارگر حق اعتراض دارد.
در چنین مواردی، استفاده از مشاوره تخصصی حقوق کار میتواند از تضییع حق و اتلاف وقت جلوگیری کند.
